W dniach od 7 do 11 kwietna 2025 roku 20 osobowa grupa naszych członków pojechała na wycieczkę do Torunia. Celem, oprócz spotkania z Esperantystami, było zwiedzenie jednego z najpiękniejszych i najbogatszych w zabytki miasta. Podróż pociągiem z Krakowa do Torunia przebiegła szybko i wygodnie. Z dworca sprawnie przejechaliśmy taksówkami do Hotelu B&B – położonego w samym centrum miasta.
Następnego dnia, po pysznym śniadaniu, rozpoczęliśmy realizację – bardzo bogatego i ciekawego – programu zwiedzania miasta. Zobaczyliśmy Rynek Staromiejski, Ratusz, pomnik Kopernika, Kamienicę Pod Gwiazdą, Dwór Artusa – wewnątrz sklep z piernikami, pomnik Flisaka, Kościół Św. Ducha, gmach Poczty Głównej i Kościół NMP. O każdym obiekcie wysłuchaliśmy krótką historię i ciekawostki z nim związane.
W Muzeum Piernika, oprócz zwiedzania eksponatów z przewodnikiem i degustacją pierników, uczestniczyliśmy w warsztatach – wykonując ozdobne pierniki.
Po południu zwiedziliśmy Krzywą Wieżę, Spichlerz Gotycki, Spichlerz Barokowy, Bramę Klasztorną, Bramę Gołębnik, Bramę Żeglarską, Katedrę Św. Janów, Bramę Mostową, Dwór Mieszczański, Basztę Wartownia z mieszkaniem oraz ruiny zamku krzyżackiego z otaczającymi zabytkowymi kamienicami.
Wieczorem, uczestniczyliśmy w jednym z najsłynniejszych i najbardziej rewolucyjnych dzieł scenicznych XX wieku “Jesus Christ Superstar”. Toruńska adaptacja powstała w formie teatru immersyjnego – w których granica między sceną a widownią jest zacierana, a widzowie są aktywnie zaangażowani w przebieg spektaklu. Gościnną przestrzenią w której powstał spektakl była sala koncertowa w kultowym toruńskim klubie muzycznym “Od Nowa”. Spektakl wywarł na nas wyjątkowe wrażenie.
W następnym dniu weszliśmy na wieżę widokową Ratusza Staromiejskiego – skąd roztacza się piękna panorama miasta, obejrzeliśmy również ekspozycje poświęcone historii Torunia. Następnie zwiedzaliśmy Muzeum Etnograficzne ze skansenem w centrum miasta – po którym oprowadzała nas Pani Maria – esperantystka, a jednocześnie wieloletni pracownik tego obiektu, posiadająca bardzo rozległą wiedzę na temat eksponatów i historii. Po południu indywidualnie zwiedzaliśmy – wybrane miejsca i obiekty miasta.
Wieczorem, odbyło się ciekawe spotkanie z esperantystką z Torunia na którym wymieniliśmy – ciekawe informacje o działalności obydwu klubów.
W trzecim dniu zwiedzaliśmy: Muzeum Kopernika, Muzeum Historii Torunia, “Niewidzialny Dom” – dla odważnych, a następnie spacer przez most Piłsudskiego na drugą stronę Wisły na wieżę widokową oraz ruiny zamku Dybów.
W ostatni dzień indywidualnie spacerowaliśmy po starym Toruniu, wspominając miłe i ciekawe chwile .Pomimo bardzo bogatego programu wyjazdu, każdy znalazł czas na relaks z posiłkiem oraz indywidualne zwiedzanie. Pełni niezapomnianych wrażeń – wróciliśmy pociągiem do Krakowa. Długo będziemy wspominać ten wspaniale przygotowany i ciekawy wyjazd.
Barbara Połomska
Kolejne w tym roku spotkanie klubowe stowarzyszenia Centrum Edukacji Międzykulturowej odbyło się 3 marca 2025 r. Jego tematem przewodnim było esperanto. Okazją do wybrania takiego tematu była rocznica śmieci Haliny Komar – założycielki naszego stowarzyszenia oraz zakończenie nauki języka esperanto i obrona pracy dyplomowej przez Lidię Helenę Komar na Studiach Interlingwistyki na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu.
W trakcie spotkania wspominaliśmy Halinę oraz rozmawialiśmy z Lidią, która jest wnuczką śp. Haliny Komar.
Zainteresowanie się językiem i ideą esperanto przez Lidię było zainspirowane postawą jej Babci Haliny. Lidia uczestniczyła w wielu wydarzeniach i działaniach organizowanych przez śp. Halinę. Opanowała biegle język esperanto i ukończyła szkolenie metodyczne z języka esperanto „Instruista Trejnado” w ramach międzynarodowego projektu „Erasmus+”.
Wraz z innymi uczestnikami studium interlingwistycznego (pochodzących z Wielkiej Brytanii, Czech, Chin, Francji i Polski) we wrześniu 2024 r. zdawała kompleksowy egzamin z języka esperanto, kultury esperanckiej i historii ruchu esperanckiego. Ponadto elementem egzaminu było poprowadzenie przed komisją egzaminacyjną przygotowanej przez siebie lekcji języka esperanto. Promotorem prac dyplomowych w dyscyplinie metodyka była Katalin Kovats (Węgierka, mieszkająca w Holandii wybitna edukatorka języka esperanto, twórczyni portalu Edukado.net oraz dyrektor do spraw egzaminów przy UEA). Lidia napisała pracę pt. „Halina Komar kaj śia socia agado” („Halina Komar i jej społeczna działalność przez esperanto”) .Tematykę pracy zaproponowała jej Katalin Kovats, która doskonale znała Halinę Komar a także kilkakrotnie gościa na naszych wydarzeniach w Nowym Sączu.
Recenzentem pracy była Barbara Pietrzak (propagatorka języka esperanto, polska esperantystka, dziennikarka radiowa, prowadzi Pola Ret Radio, w latach ubiegłych zasiadała w zarządzie UEA, jest członkinią Akademio de Esperanto). Kierownikiem Eksternistycznych Podyplomowych Studiów Interlingwistyki oraz Zakładu Filologii Ugrofińskiej na Uniwersytecie Adama Mickiewicza do 2024 r. była prof. Ilona Koutny (mieszkająca w Polsce węgierska lingwistka).
Niestety w roku 2024 nastąpiły niekorzystne dla esperanta wydarzenia w naszym kraju . A mianowicie w Poznaniu na Uniwersytecie po 26 latach zakończyły działalność esperanckie studia studia interligwistyki oraz po raz ostatni odbył się festiwal kultury esperanckiej „Arkones”.
Dziękując Lidii za udział w spotkaniu życzymy jej aby znajomość języka esperanto i kwalifikacje do prowadzenia kursów językowych mogła wykorzystać dla dobra ruchu esperanckiego.
Bożena Kocyk
12 lutego przedstawiciele Centrum Edukacji Międzykulturowej wzięli udział w wycieczce autokarowej do kopalni soli w Wieliczce. Naszym przewodnikiem była Magda Tatara, profesjonalna przewodniczka po kopalni soli, posługująca się językiem francuskim i esperanto.
Po wspaniałych wrażeniach ze zwiedzania słynnego na całym świecie muzeum udaliśmy się do Manggha – Centrum Sztuki Japońskiej w Krakowie i obejrzeliśmy tam trzy wystawy. Niektórzy z nas widzieli to Centrum po raz pierwszy.
Oba miejsca stanowią bardzo ważne i wartościowe punkty na mapie kulturalnej naszego regionu.
W dniu 03 lutego, na drugim w tym roku spotkaniu naszego Stowarzyszenia, mieliśmy zaszczyt gościć niezwykłego gościa, artystę plastyka, konserwatora dzieł sztuki Józefa Stanisława Steca.
Jest on znanym w Nowym Sączu artystą, właścicielem założonej w 2007 roku Pracowni Plastycznej i Konserwatorskiej ARStec, która obejmuje zakresem swej działalności kompleksową konserwację zabytków architektury, dzieł sztuki i obiektów rzemiosła artystycznego.
Od 1992 roku mieszka i pracuje twórczo w Nowym Sączu. Członek ZPAP od 1989 roku. W życiu i sztuce wyznaje „prawo dobrej kontynuacji”. Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego i Sportu prof. Piotr Gliński w uznaniu zasług dla kultury polskiej nadał mu brązowy medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”
W trakcie spotkania mieliśmy przyjemność wysłuchać prelekcji „Nawojowa – moja miłość, notatki z prac konserwatorskich przy Pałacu Hr. Stadnickich”. Autor podzielił się wrażeniami z przebiegu prac konserwatorskich elewacji:
oraz wnętrz pałacu w Nawojowej:
Każdy kto był lub przejeżdżał przez Nawojową pamięta, że pałac był sypiącą się i niszczejącą ruderą o którą nikt nie dbał.
W 2013 roku Krzysztof Mańkowski, potomek hrabiego Adama Stadnickiego mówił: „Czeka nas teraz wiele pracy. Chcemy służyć całej społeczności, by Nawojowa stała się – jak za mojego pradziada – znów ważnym miejscem dla regionu. Bo to nie jest tak, że dziś odzyskaliśmy pałac i już jutro tam zamieszkamy. To wymaga czasu. Trzeba zrobić dokładny projekt – bo to jest obiekt, który ma walor historyczny, jest pod ochroną konserwatorską i krok po kroku będziemy tam wszystko rewitalizować”.
W 2014 roku minister Rolnictwa i Rozwoju wsi zdecydował przywrócić Zespół Pałacowo-Parkowy w Nawojowej potomkom hrabiego Adama Stadnickiego. Ówczesny starosta nowosądecki Jan Golonka podpisał dokument „przekazujący posiadanie” pałacu i wręczył go Andrzejowi Mańkowskiemu – spadkobiercy hrabiego.
Powstała specjalna spółka, która przygotowała plan rewitalizacji. Jego głównym założeniem było – zgodnie z intencją właścicieli – stworzenie w pałacu Domu Pracy Twórczej, w którym możliwe będzie rozwijanie działalności kulturalnej i naukowej.
Powstanie także centrum konferencyjno-naukowo-biznesowe, hotel, sala konferencyjna, restauracja oraz herbaciarnia. Uporządkowany zostanie także park. Przywrócą w nim ład niegdyś angielskiego ogrodu, zaplanowanego jeszcze przez Edwarda Stadnickiego z okresu lat 40. XIX w., gdzie do tej pory rosną stare dęby, platany, tuje i cypryśniki.
Remont pałacu ruszył w 2019 roku, a prace wykonuje sądecka firma Erbet. Z kolei roboty konserwatorskie zlecono firmie Józefa Stanisława Steca. Odnowiono elewację budynku, od dłuższego czasu trwały intensywne prace rekonstruktorskie we wnętrzach. Na wieży zamontowano zegar, a w jej wnętrzu odnowiono zabytkową cegłę oraz liczne polichromie. Rekonstruowano stolarkę okienno-drzwiową, w najstarszym skrzydle pałacu w trakcie realizacji jest przebudowa klatki schodowej.
W trakcie prelekcji, za pomocą dziesiątków zdjęć poznaliśmy etapy konserwacji zabytku, jego stan przed rozpoczęciem prac a następnie przywrócenie świetności elewacji i wnętrz za sprawą kunsztu konserwatorskiego artysty Józefa Stanisława Steca i jego współpracowników.
Zasadniczy etap prac został ukończony, ich kontynuacja będzie zależeć od dalszych zleceń właścicieli pałacu, tymczasem zaprezentowano nam wizualizacje wykończenia wnętrz przepięknie zaprojektowaną stolarką. Należy życzyć właścicielom aby jak najszybciej mogli przywrócić obiektowi jego dawny blask.
Admin J.S.
W dniu 13.01.2025 roku odbyło się pierwsze w nowym roku zebranie klubowe członków Centrum Edukacji Międzykulturowej w Nowym Sączu. Program spotkania był bogaty i różnorodny:
Nasza koleżanka, Maria Baran zabrała nas w wirtualną podróż do Nowej Zelandii. Zaprezentowała relacje ze swojej ,,Wycieczki Życia” – jak sama to określiła – do Australii a stąd razem z córką do Nowej Zelandii. Mieliśmy okazję poznać uroki, bogactwo i różnorodne krajobrazy oraz kulturę egzotycznego dla nas kraju – Kraju Długiej Białej Chmury położonego na Pacyfiku. Kraj ten jest najbardziej odległym krajem od Polski (ponad 17 tys km) a od Australii dzieli go tylko 1600 km.
Pokazała nam piękne miasta na Wyspie Południowej – Christchurch, Queenstown, Kaikoura a także olśniewające jeziora Wekatipu, Tepako oraz szlak wodny Milford Sound, skąd rozpościerały się panoramy górskie z licznymi wodospadami. Na wyspie Południowej znajdują się Alpy Południowe – Najwyższy szczyt Góra Cooka (3754 m n.p.m.) i lodowiec Tasmana (29 km). Piękne zdjęcia na dużym ekranie pozwalały nam podziwiać te urocze krajobrazy, gdzie Maria stąpała i fotografowała. Obserwowała wylegujące się na skałach foki, spływające wody wodospadów, stada owiec i danieli. W kadrach zarejestrowała także endemiczne gatunki takie jak kiwi, kangury…, a także spotkania z ludnością i kulturą Maorysów. Bogata dokumentacja fotograficzna oraz wspomnienia Marii przeniosły i nas w te cudowne klimaty. Maria, opowiadała także o rozwoju języka esperanto w Australii i Nowej Zelandii.
Okres Bożego Narodzenia, to czas śpiewania kolęd. Pięknie zabrzmiały kolędy przygotowane przez zespół esperantystów koleżanki Joli Kieres, przy akompaniamencie Alicji Skalskiej. Były śpiewane przez wszystkich w języku esperanto oraz języku polskim dzięki wsparciu technicznemu przez Jarka Szewczyka.
Były też omawiane sprawy organizacyjne planowanych wyjazdów edukacyjno-kulturalnych do Wieliczki i Krakowa oraz Torunia, na zaproszenie tamtejszych Esperantystów.
Na zakończenie zebrania wyjeżdżający do Brna w Czechach na Światowy Kongres Esperanto zostali poinformowani o programie i szczegółach wyjazdu.
Krystyna Słaby
W dniu 09.12.2024 o godzinie 15.00 członkowie Centrum Edukacji Międzykulturowej spotkali się na uroczystości związanej z obchodami 165 rocznicy urodzin Ludwika Zamenhofa, czyli na tzw. „Zamenhof Tago”.
Przebieg spotkania:
1. Przywitanie i informacje bieżące przedstawiła Bożena Kocyk w języku Esperanto z tłumaczeniem Jolanty Kieres.
2. „Wystąpienie” Ludwika Zamenhofa i jego córki Lidii Zamenhof przedstawione na ekranie i opracowane za pomocą sztucznej inteligencji przez naszego eksperta i entuzjastę nowoczesnych technologii Jarosława Szewczyka.
3. Hymn Esperanta – odśpiewali wszyscy obecni z akompaniamentem na akordeonie Alicji Skalskiej (słowa wyświetlone zostały na ekranie).
4. Esperantyści na wesoło – przygotowanie Jolanta Kieres.
Esperantyści wtorkowego kursu wyrecytowali kolejno 10 zwrotek wiersza Julio Baghiego „Estas mi Esperantisto” a następnie esperantyści czwartkowego kursu przedstawili wierszyki Romana Dobrzyńskiego pt.: Perfekta kaj Difekta, Saĝo post Damago, Belulo, Fremdaj kaj Propraj, Libereco, Potenco de Entuziasmo z tomiku Verda Simio.
5. Rozmowa Marii Baran z Krystyną Dulak-Kulej; poetką, esperantystką i podróżniczką. Były to luźne wspomnienia z życia wzięte, zbiegi okoliczności i przypadkowe decyzje, które prowadziły do zmian miejsca pobytu i ciekawych podróży.
6. Śpiewanie piosenek esperanckich z towarzyszeniem akordeonu.
7. Degustacja tortu Zamenhofa i rozmowy kuluarowe zakończyły spotkanie.
Przebieg uroczystości w telegraficznym skrócie zapisała
Ewa Merha
W dniu 4.11.2024 odbyło się kolejne zebranie klubowe członków Centrum Edukacji Międzykulturowej. Listopad jest odpowiednim miesiące do świętowania rocznicy odzyskania przez Polskę niepodległości po 123 latach zaborów. Toteż tematyka spotkania związana była z tą rocznicą.
Na początku prezes B.Kocyk podziękowała uczestnikom projektu „Znajomość języków obcych poszerza horyzonty” za bardzo dobrą współpracę przy realizacji projektu. Raport końcowy został zaakceptowany w całości co spowodowało, że płatność końcowa, w wysokości 20% wartości projektu, została przelana przez Agencje Narodową na konto Stowarzyszenia.
W dalszej części usłyszeliśmy słowo wstępne i obejrzeliśmy film przygotowany przez naszego kolegę Jarosława Szewczyka o Bronisławie Piłsudskim, bracie Józefa Piłsudskiego.
Był on zesłańcem i etnografem badającym ludy i kultury Bliskiego Wschodu, w szczególności lud Ajnów. Za udział w zamachu na cara Aleksandra III został skazany na karą śmierci zamienioną potem na zesłanie i katorgę na Sachalinie. Ożenił się z krewną wodza Ajnów, z którą miał 2 dzieci.
Tą niezwykle ciekawą postacią zajmował się, między innymi, mieszkający w Polsce Japończyk Teruo Matsumoto. Pojawił się on w filmie. Był esperantystą i vice prezesem Polskiego Związku Esperantystów, toteż opowiadał o B. Piłsudskim na spotkaniach esperanckich.
Po filmie śpiewaliśmy pieśni patriotyczne z akordeonowym akompaniamentem naszej koleżanki Alicji Skalskiej.
Bożena Kocyk
Zgodnie z wymaganiami statutowymi i regulacjami dotyczącymi działalności stowarzyszeń pozarządowych dnia 07.10.2024 odbyło się Walne Zgromadzenie Członków CEM, na którym dokonano wyboru władz na następną 3-letnią kadencję oraz poinformowano o planach pracy na nadchodzący rok. Skład zarządu się nie zmienił. Nazwiska członków widnieją na stronie CEM.
W skład Komisji Rewizyjnej weszła nowa osoba Ewa Merha. Przewodniczącą została ponownie Alicja Skalska, a członkinią Zofia Homoncik. W ramach działalności statutowej będą nadal kontynuowane zajęcia z Esperanta i języka angielskiego oraz comiesięczne spotkania klubowe, na które będziemy zapraszać ciekawych gości lub nasi członkowie będą przedstawiali własne prezentacje.
Poinformowano o planowanej na 2025 rok przez Muzeum Ziemi Sądeckiej we współpracy z CEM wystawie w Miasteczku Galicyjskim poświęconej Esperantu. W ramach wyjazdów językowo-turystycznych planowana jest podróż do Torunia gdzie spotkamy się z miejscowymi esperantystami oraz wyjazd na Międzynarodowy Kongres Esperanta do Brna w Czechach w lipcu 2025r.
Zachęcamy wszystkich do aktywnego włączenia się w działania naszego stowarzyszenia.
Bożena Kocyk