Kolejne w tym roku spotkanie klubowe stowarzyszenia Centrum Edukacji Międzykulturowej odbyło się 3 marca 2025 r. Jego tematem przewodnim było esperanto. Okazją do wybrania takiego tematu była rocznica śmieci Haliny Komar – założycielki naszego stowarzyszenia oraz zakończenie nauki języka esperanto i obrona pracy dyplomowej przez Lidię Helenę Komar na Studiach Interlingwistyki na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu.
W trakcie spotkania wspominaliśmy Halinę oraz rozmawialiśmy z Lidią, która jest wnuczką śp. Haliny Komar.
Zainteresowanie się językiem i ideą esperanto przez Lidię było zainspirowane postawą jej Babci Haliny. Lidia uczestniczyła w wielu wydarzeniach i działaniach organizowanych przez śp. Halinę. Opanowała biegle język esperanto i ukończyła szkolenie metodyczne z języka esperanto „Instruista Trejnado” w ramach międzynarodowego projektu „Erasmus+”.
Wraz z innymi uczestnikami studium interlingwistycznego (pochodzących z Wielkiej Brytanii, Czech, Chin, Francji i Polski) we wrześniu 2024 r. zdawała kompleksowy egzamin z języka esperanto, kultury esperanckiej i historii ruchu esperanckiego. Ponadto elementem egzaminu było poprowadzenie przed komisją egzaminacyjną przygotowanej przez siebie lekcji języka esperanto. Promotorem prac dyplomowych w dyscyplinie metodyka była Katalin Kovats (Węgierka, mieszkająca w Holandii wybitna edukatorka języka esperanto, twórczyni portalu Edukado.net oraz dyrektor do spraw egzaminów przy UEA). Lidia napisała pracę pt. „Halina Komar kaj śia socia agado” („Halina Komar i jej społeczna działalność przez esperanto”) .Tematykę pracy zaproponowała jej Katalin Kovats, która doskonale znała Halinę Komar a także kilkakrotnie gościa na naszych wydarzeniach w Nowym Sączu.
Recenzentem pracy była Barbara Pietrzak (propagatorka języka esperanto, polska esperantystka, dziennikarka radiowa, prowadzi Pola Ret Radio, w latach ubiegłych zasiadała w zarządzie UEA, jest członkinią Akademio de Esperanto). Kierownikiem Eksternistycznych Podyplomowych Studiów Interlingwistyki oraz Zakładu Filologii Ugrofińskiej na Uniwersytecie Adama Mickiewicza do 2024 r. była prof. Ilona Koutny (mieszkająca w Polsce węgierska lingwistka).
Niestety w roku 2024 nastąpiły niekorzystne dla esperanta wydarzenia w naszym kraju . A mianowicie w Poznaniu na Uniwersytecie po 26 latach zakończyły działalność esperanckie studia studia interligwistyki oraz po raz ostatni odbył się festiwal kultury esperanckiej „Arkones”.
Dziękując Lidii za udział w spotkaniu życzymy jej aby znajomość języka esperanto i kwalifikacje do prowadzenia kursów językowych mogła wykorzystać dla dobra ruchu esperanckiego.
Bożena Kocyk
12 lutego przedstawiciele Centrum Edukacji Międzykulturowej wzięli udział w wycieczce autokarowej do kopalni soli w Wieliczce. Naszym przewodnikiem była Magda Tatara, profesjonalna przewodniczka po kopalni soli, posługująca się językiem francuskim i esperanto.
Po wspaniałych wrażeniach ze zwiedzania słynnego na całym świecie muzeum udaliśmy się do Manggha – Centrum Sztuki Japońskiej w Krakowie i obejrzeliśmy tam trzy wystawy. Niektórzy z nas widzieli to Centrum po raz pierwszy.
Oba miejsca stanowią bardzo ważne i wartościowe punkty na mapie kulturalnej naszego regionu.
W dniu 03 lutego, na drugim w tym roku spotkaniu naszego Stowarzyszenia, mieliśmy zaszczyt gościć niezwykłego gościa, artystę plastyka, konserwatora dzieł sztuki Józefa Stanisława Steca.
Jest on znanym w Nowym Sączu artystą, właścicielem założonej w 2007 roku Pracowni Plastycznej i Konserwatorskiej ARStec, która obejmuje zakresem swej działalności kompleksową konserwację zabytków architektury, dzieł sztuki i obiektów rzemiosła artystycznego.
Od 1992 roku mieszka i pracuje twórczo w Nowym Sączu. Członek ZPAP od 1989 roku. W życiu i sztuce wyznaje „prawo dobrej kontynuacji”. Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego i Sportu prof. Piotr Gliński w uznaniu zasług dla kultury polskiej nadał mu brązowy medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”
W trakcie spotkania mieliśmy przyjemność wysłuchać prelekcji „Nawojowa – moja miłość, notatki z prac konserwatorskich przy Pałacu Hr. Stadnickich”. Autor podzielił się wrażeniami z przebiegu prac konserwatorskich elewacji:
oraz wnętrz pałacu w Nawojowej:
Każdy kto był lub przejeżdżał przez Nawojową pamięta, że pałac był sypiącą się i niszczejącą ruderą o którą nikt nie dbał.
W 2013 roku Krzysztof Mańkowski, potomek hrabiego Adama Stadnickiego mówił: „Czeka nas teraz wiele pracy. Chcemy służyć całej społeczności, by Nawojowa stała się – jak za mojego pradziada – znów ważnym miejscem dla regionu. Bo to nie jest tak, że dziś odzyskaliśmy pałac i już jutro tam zamieszkamy. To wymaga czasu. Trzeba zrobić dokładny projekt – bo to jest obiekt, który ma walor historyczny, jest pod ochroną konserwatorską i krok po kroku będziemy tam wszystko rewitalizować”.
W 2014 roku minister Rolnictwa i Rozwoju wsi zdecydował przywrócić Zespół Pałacowo-Parkowy w Nawojowej potomkom hrabiego Adama Stadnickiego. Ówczesny starosta nowosądecki Jan Golonka podpisał dokument „przekazujący posiadanie” pałacu i wręczył go Andrzejowi Mańkowskiemu – spadkobiercy hrabiego.
Powstała specjalna spółka, która przygotowała plan rewitalizacji. Jego głównym założeniem było – zgodnie z intencją właścicieli – stworzenie w pałacu Domu Pracy Twórczej, w którym możliwe będzie rozwijanie działalności kulturalnej i naukowej.
Powstanie także centrum konferencyjno-naukowo-biznesowe, hotel, sala konferencyjna, restauracja oraz herbaciarnia. Uporządkowany zostanie także park. Przywrócą w nim ład niegdyś angielskiego ogrodu, zaplanowanego jeszcze przez Edwarda Stadnickiego z okresu lat 40. XIX w., gdzie do tej pory rosną stare dęby, platany, tuje i cypryśniki.
Remont pałacu ruszył w 2019 roku, a prace wykonuje sądecka firma Erbet. Z kolei roboty konserwatorskie zlecono firmie Józefa Stanisława Steca. Odnowiono elewację budynku, od dłuższego czasu trwały intensywne prace rekonstruktorskie we wnętrzach. Na wieży zamontowano zegar, a w jej wnętrzu odnowiono zabytkową cegłę oraz liczne polichromie. Rekonstruowano stolarkę okienno-drzwiową, w najstarszym skrzydle pałacu w trakcie realizacji jest przebudowa klatki schodowej.
W trakcie prelekcji, za pomocą dziesiątków zdjęć poznaliśmy etapy konserwacji zabytku, jego stan przed rozpoczęciem prac a następnie przywrócenie świetności elewacji i wnętrz za sprawą kunsztu konserwatorskiego artysty Józefa Stanisława Steca i jego współpracowników.
Zasadniczy etap prac został ukończony, ich kontynuacja będzie zależeć od dalszych zleceń właścicieli pałacu, tymczasem zaprezentowano nam wizualizacje wykończenia wnętrz przepięknie zaprojektowaną stolarką. Należy życzyć właścicielom aby jak najszybciej mogli przywrócić obiektowi jego dawny blask.
Admin J.S.
W dniu 13.01.2025 roku odbyło się pierwsze w nowym roku zebranie klubowe członków Centrum Edukacji Międzykulturowej w Nowym Sączu. Program spotkania był bogaty i różnorodny:
Nasza koleżanka, Maria Baran zabrała nas w wirtualną podróż do Nowej Zelandii. Zaprezentowała relacje ze swojej ,,Wycieczki Życia” – jak sama to określiła – do Australii a stąd razem z córką do Nowej Zelandii. Mieliśmy okazję poznać uroki, bogactwo i różnorodne krajobrazy oraz kulturę egzotycznego dla nas kraju – Kraju Długiej Białej Chmury położonego na Pacyfiku. Kraj ten jest najbardziej odległym krajem od Polski (ponad 17 tys km) a od Australii dzieli go tylko 1600 km.
Pokazała nam piękne miasta na Wyspie Południowej – Christchurch, Queenstown, Kaikoura a także olśniewające jeziora Wekatipu, Tepako oraz szlak wodny Milford Sound, skąd rozpościerały się panoramy górskie z licznymi wodospadami. Na wyspie Południowej znajdują się Alpy Południowe – Najwyższy szczyt Góra Cooka (3754 m n.p.m.) i lodowiec Tasmana (29 km). Piękne zdjęcia na dużym ekranie pozwalały nam podziwiać te urocze krajobrazy, gdzie Maria stąpała i fotografowała. Obserwowała wylegujące się na skałach foki, spływające wody wodospadów, stada owiec i danieli. W kadrach zarejestrowała także endemiczne gatunki takie jak kiwi, kangury…, a także spotkania z ludnością i kulturą Maorysów. Bogata dokumentacja fotograficzna oraz wspomnienia Marii przeniosły i nas w te cudowne klimaty. Maria, opowiadała także o rozwoju języka esperanto w Australii i Nowej Zelandii.
Okres Bożego Narodzenia, to czas śpiewania kolęd. Pięknie zabrzmiały kolędy przygotowane przez zespół esperantystów koleżanki Joli Kieres, przy akompaniamencie Alicji Skalskiej. Były śpiewane przez wszystkich w języku esperanto oraz języku polskim dzięki wsparciu technicznemu przez Jarka Szewczyka.
Były też omawiane sprawy organizacyjne planowanych wyjazdów edukacyjno-kulturalnych do Wieliczki i Krakowa oraz Torunia, na zaproszenie tamtejszych Esperantystów.
Na zakończenie zebrania wyjeżdżający do Brna w Czechach na Światowy Kongres Esperanto zostali poinformowani o programie i szczegółach wyjazdu.
Krystyna Słaby
W dniu 09.12.2024 o godzinie 15.00 członkowie Centrum Edukacji Międzykulturowej spotkali się na uroczystości związanej z obchodami 165 rocznicy urodzin Ludwika Zamenhofa, czyli na tzw. „Zamenhof Tago”.
Przebieg spotkania:
1. Przywitanie i informacje bieżące przedstawiła Bożena Kocyk w języku Esperanto z tłumaczeniem Jolanty Kieres.
2. „Wystąpienie” Ludwika Zamenhofa i jego córki Lidii Zamenhof przedstawione na ekranie i opracowane za pomocą sztucznej inteligencji przez naszego eksperta i entuzjastę nowoczesnych technologii Jarosława Szewczyka.
3. Hymn Esperanta – odśpiewali wszyscy obecni z akompaniamentem na akordeonie Alicji Skalskiej (słowa wyświetlone zostały na ekranie).
4. Esperantyści na wesoło – przygotowanie Jolanta Kieres.
Esperantyści wtorkowego kursu wyrecytowali kolejno 10 zwrotek wiersza Julio Baghiego „Estas mi Esperantisto” a następnie esperantyści czwartkowego kursu przedstawili wierszyki Romana Dobrzyńskiego pt.: Perfekta kaj Difekta, Saĝo post Damago, Belulo, Fremdaj kaj Propraj, Libereco, Potenco de Entuziasmo z tomiku Verda Simio.
5. Rozmowa Marii Baran z Krystyną Dulak-Kulej; poetką, esperantystką i podróżniczką. Były to luźne wspomnienia z życia wzięte, zbiegi okoliczności i przypadkowe decyzje, które prowadziły do zmian miejsca pobytu i ciekawych podróży.
6. Śpiewanie piosenek esperanckich z towarzyszeniem akordeonu.
7. Degustacja tortu Zamenhofa i rozmowy kuluarowe zakończyły spotkanie.
Przebieg uroczystości w telegraficznym skrócie zapisała
Ewa Merha
W dniu 4.11.2024 odbyło się kolejne zebranie klubowe członków Centrum Edukacji Międzykulturowej. Listopad jest odpowiednim miesiące do świętowania rocznicy odzyskania przez Polskę niepodległości po 123 latach zaborów. Toteż tematyka spotkania związana była z tą rocznicą.
Na początku prezes B.Kocyk podziękowała uczestnikom projektu „Znajomość języków obcych poszerza horyzonty” za bardzo dobrą współpracę przy realizacji projektu. Raport końcowy został zaakceptowany w całości co spowodowało, że płatność końcowa, w wysokości 20% wartości projektu, została przelana przez Agencje Narodową na konto Stowarzyszenia.
W dalszej części usłyszeliśmy słowo wstępne i obejrzeliśmy film przygotowany przez naszego kolegę Jarosława Szewczyka o Bronisławie Piłsudskim, bracie Józefa Piłsudskiego.
Był on zesłańcem i etnografem badającym ludy i kultury Bliskiego Wschodu, w szczególności lud Ajnów. Za udział w zamachu na cara Aleksandra III został skazany na karą śmierci zamienioną potem na zesłanie i katorgę na Sachalinie. Ożenił się z krewną wodza Ajnów, z którą miał 2 dzieci.
Tą niezwykle ciekawą postacią zajmował się, między innymi, mieszkający w Polsce Japończyk Teruo Matsumoto. Pojawił się on w filmie. Był esperantystą i vice prezesem Polskiego Związku Esperantystów, toteż opowiadał o B. Piłsudskim na spotkaniach esperanckich.
Po filmie śpiewaliśmy pieśni patriotyczne z akordeonowym akompaniamentem naszej koleżanki Alicji Skalskiej.
Bożena Kocyk
Zgodnie z wymaganiami statutowymi i regulacjami dotyczącymi działalności stowarzyszeń pozarządowych dnia 07.10.2024 odbyło się Walne Zgromadzenie Członków CEM, na którym dokonano wyboru władz na następną 3-letnią kadencję oraz poinformowano o planach pracy na nadchodzący rok. Skład zarządu się nie zmienił. Nazwiska członków widnieją na stronie CEM.
W skład Komisji Rewizyjnej weszła nowa osoba Ewa Merha. Przewodniczącą została ponownie Alicja Skalska, a członkinią Zofia Homoncik. W ramach działalności statutowej będą nadal kontynuowane zajęcia z Esperanta i języka angielskiego oraz comiesięczne spotkania klubowe, na które będziemy zapraszać ciekawych gości lub nasi członkowie będą przedstawiali własne prezentacje.
Poinformowano o planowanej na 2025 rok przez Muzeum Ziemi Sądeckiej we współpracy z CEM wystawie w Miasteczku Galicyjskim poświęconej Esperantu. W ramach wyjazdów językowo-turystycznych planowana jest podróż do Torunia gdzie spotkamy się z miejscowymi esperantystami oraz wyjazd na Międzynarodowy Kongres Esperanta do Brna w Czechach w lipcu 2025r.
Zachęcamy wszystkich do aktywnego włączenia się w działania naszego stowarzyszenia.
Bożena Kocyk
W dniach 24-31 sierpnia odbył się w Montecatini Terme koło Florencji po raz dziewięćdziesiąty kongres organizowany przez Itala Esperanto Federacio .Uczestniczyło w nim ponad 200 osób, z czego drugą pod względem liczebności grupą narodową byli Polacy.
Program był jak zwykle bogaty: prelekcje poważne i lżejsze ,warsztaty , koncerty i bogaty wybór wycieczek. Wiodącym przesłaniem kongresu i jednocześnie tematem głównego seminarium było „Esperanto jako narzędzie do zwiększenia językowych i międzykulturowych kompetencji”. Prowadzili je Duncan Charters – przewodniczący Światowego Związku Esperantystów od 2019 roku oraz profesor Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu Ilona Koutny.
Niestety, prowadzone przez p.profesor Inrerlingwistyczne Studium Esperanta kończy w tym roku swoją działalność. . Również Arkones – Artaj Esperantaj Tagoj w Poznaniu odbyły się po raz ostatni. Tak więc dwa ważne elementy ruchu esperanckiego zniknęły z kalendarza wydarzeń.
Spośród wielu prelekcji można było wybrać np.: „ Esperanto na Madagaskarze” Ulricha Mathiasa lub „ Rzeczywista sytuacja na Ukrainie: doświadczenia i przemyślenia” Evheno Kovtonjka. Codziennie rano w parku odbywały się ćwiczenia jogi i medytacje prowadzone przez Clarissę Sabatini (wieczorami grała ona również na harfie, gitarze i śpiewała). Wieczory, tradycyjnie poświęcone muzyce, uświetniali tacy giganci jak JoMo – francuski piosenkarz i gitarzysta porywający wszystkich do tańca i śpiewu oraz „Kajto” – holenderska para grająca na wielu instrumentach i śpiewająca nie tylko w Esperanto.
Szkoda tylko, że ostatni koncert na zakończenie był tak śmiertelnie poważny i z tak ambitnym repertuarem muzyczno – poetyckim, że wielu ludzi wychodziło w trakcie. Jakoś włoscy esperantyści nie mogą zrozumieć (to samo było na UK-o w Turynie), uczestnicy kongresu to bardzo różnorodna, międzynarodowa publiczność a nie sami koneserzy bardzo poważnej muzyki i symbolicznej, trudnej poezji. W większości oczekują raczej lżejszej rozrywki, co nie znaczy ze na słabym poziomie.
Kongres jednak spełnił swoją najważniejszą rolę integrując społeczność esperancką i dając okazję do poznania nowych i spotkania starych znajomych. Oby nie zabrakło ludzi, którzy mają dość zapału, siły i czasu aby organizować tego typu spotkania.
Bożena Kocyk
W dniach od 18 do 21 lipca 2024 roku cztery osoby z naszego Związku Esperantystów uczestniczyły w 41. Polskim Kongresie Esperanto w Kaliszu. Honorowymi patronami Kongresu zostali: Prezydent Miasta Kalisza Krystian Kinastowski oraz rektor Uniwersytetu Kaliskiego prof. Andrzej Wojtyła. Organizacją kongresu zajęła się kaliska grupa esperantystów.
Pierwszy dzień kongresu, czwartek 18 lipca, rozpoczął się od wycieczki. Wszyscy uczestnicy kongresu (150 osób) mieli okazję zwiedzenia Zamku Książąt Czartoryskich w Gołuchowie i spaceru po parku otaczającym zabudowania, a później zobaczenia Russowa, gdzie znajduje się dworek, w którym urodziła się Maria Dąbrowska. Po południu uczestniczyliśmy w pikniku w kompleksie uniwersyteckim. W czasie pikniku można było posłuchać zespołu „Kajto”, który przyjechał z Holandii i śpiewał po esperancku, grając przy tym na różnych instrumentach. Pięknym tenorem zaśpiewał również Wojciech Ławnikowicz. Muzyce towarzyszyły grupowe tańce i wspólna zabawa. Około 21.00 wróciliśmy do miejsca zakwaterowania. W naszym przypadku był to dom studencki „Bulionik”.
Piątek 19 lipca był dniem oficjalnego rozpoczęcia Kongresu. Po powitaniu zaproszonych gości i uczestników Kongresu przez Roberta Kamińskiego, przewodniczącego Zarządu Głównego PZE, wykład inauguracyjny wygłosił prof. Krzysztof Walczak. Po nim na fortepianie grały Aleksandra i Julia Czajka. Po krótkiej przerwie każdy z uczestników Kongresu mógł wysłuchać wybranych przez siebie prelekcji, które miały miejsce w głównej auli Uniwersytetu Kaliskiego, a ich tematyka była związana z historią Kalisza, ruchem esperanckim w tym mieście lub samym Ludwikiem Zamenhoffem i jego ideą stworzenia uniwersalnego języka. Około godz. 18.00 w auli odbył się koncert zespołu jazzowego Macieja Fortuny, a wieczorem na kaliskim rynku zagrał ponownie zespół „Kajto”.
Sobota 20 lipca rozpoczęła się od zwiedzania Kalisza. Od 9.00 do 13.00 zobaczyliśmy pod opieką przewodnika główne zabytki miasta oraz posadziliśmy pamiątkowy dąb w parku miejskim. Po południu w domu studenckim „Bulionik” odbywały się kolejne dwudziestominutowe prelekcje, a ich tematyka była bardzo różnorodna. Na wieczór zaplanowano prezentacje organizacji esperanckich , których przedstawiciele byli obecni na kongresie. Pierwszym było Centrum Edukacji Międzykulturowej z Nowego Sącza, które zaprezentowało swój, własnie ukończony, projekt Erasmus+. pt :Znajomość języków obcych poszerza horyzonty” .Na zakończenie wieczoru w domu studenckim wystąpili: Wojciech Ławnikowicz, Maria Getko, „Kajto” oraz Świętosław Fortuna.
Niedziela 21 lipca była ostatnim dniem Kongresu. Po śniadaniu, między godz. 10.00 a 13.00, swoją prelekcję na temat Międzynarodowego Kongresu Esperanckiego w Turynie w roku 2023 wygłosili Bożena i Marian Kocykowie. Około 13.30 Robert Kamiński podsumował Kongres i podziękował uczestnikom z Polski i zagranicy oraz organizatorom.
Kongres w Kaliszu wywarł na nas ogromne wrażenie . Imponująca była sprawna organizacja i zarządzanie 150 osobową grupą uczestników wydarzenia. Różnorodność prelekcji, wspólne koncerty i zabawa stwarzały okazje do ciekawych rozmów, pozawalały poznać bliżej inne osoby i nawiązać nowe kontakty nie tylko z polskimi esperantystami, ale też z tymi, którzy przyjechali na Kongres z Francji , Niemiec, Słowacji i Włoch.
Bożena Lupa
