En lastaj tagoj (29-31) de marto de tiu ĉi jaro, 25 esperantistoj de Centro de Interkultura Edukado vizitis Vroclavon. La celo de la vojaĝo estis la vizito de tiu bela urbo kaj la renkontiĝo kun esperantistoj de la Silezia Esperanto-Asocio. Ni vizitis:
la plej gravajn turismajn atrakciojn de Vroclavo – la plej malnovan parton de la urbo : Ostrów Tumski kun ĝiaj monumentoj, Market,
la Muzeo de Universitato de Vroclavo (kun bela aŭlo Leopoldina kaj Oratorio de la epoko de malfrua baroko),
la “Centjara Halo” (unu el la plej grandaj konstruaĵoj el betono en la historio, enskribita en la listo de la Monda Heredaĵo de UNESCO),
la “Raclawice Panoramo” (monumentala bildo de 114 metroj longa kaj 15 metroj alta, montranta la venkan batalon de poloj kontraŭ rusoj ĉe Raclawice en 1794),
“Hydropolis” (Centro de Ekologia Edukado kaj centro por akvo-scio).
Ni havis la eblecon admiri la panoramon de Vroclavo de la Matematika Turo de la universitato (oni devis supreniri 202 marmorajn ŝtuparojn), de la vidpunkto de la 49-a etaĝo de Sky Tower – la plej alta konstruaĵo en tiu ĉi urbo, kaj ankaŭ de “virtualaj flugoj” dum vizitado de ekspozicio en la “Centjara Hala”.
Krom tio, parto de la grupo decidis spekti unikan multsensoran ekspozicion pri impresionistoj. Sur la muroj, plafono kaj planko (entute 2000 m2) estis montrataj en grandega pligrandigo kaj movigado la verkoj de la plej eminentaj impresionistaj artistoj. En la fono oni aŭdis la voĉon de la lektoro kaj kafejan muzikon de tiu tempo.
En ĵaŭdvespero ni renkontiĝis kun plurdek-esperantistoj el Vroclavo, inter kiuj Ewa kaj Bogdan apartenas al CEM. La renkontiĝo okazis en la Domo de Notre Dame, kie ni loĝis. Bonvenigis la kunvenintojn Bożena Kocyk (prezidanto de CEM) kaj Teresa Pomorska (prezidanto de ŚZE), kaj ĉiuj ĉeestantoj ankaŭ prezentis sin. Estis prezentitaj mallongaj informoj pri la agado de la asocioj kaj memoraĵoj pri la fondinto de CEM – Halina Komar kaj Edward Wojtakowski (ŚZE). Poste – dum gustumantej kukojn, per kiuj ni estis regalitaj de niaj koleginoj Ewa kaj Marysia (ŚZE) – ni kunparolis kaj kantis popularajn kantojn en esperanto, kun la gitaro, sur kiu ludis Georgo el Vroclavo.
Oni devas mencii, ke la Domo de Notre Dame, kiu estas klostrejo (ankaŭ hotelo) el 19-a jarcento, estas situanta en la koro de Ostrów Tumski, en la antaŭa loko de la unua kastelo de la Sileziaj Piastoj en Vroclavo. En la subteraj partoj de la loko ni sekvis vojon, kiu ilustris la historion de la kastelo de Sileziaj Piastoj kune kun eksteraj muroj. Apud la Domo estas ekologia instruejo.
En la vojo reen al Nowy Sącz ni haltis en Pszczyna – la urbo nomata la “Perlo de Supra-Silezio”. Tie ni vizitis belan neobarokan kastelon, kies interno estas tre riĉe meblita. La kastelo ne estis detruita dum militaj periodoj kaj ĝia ornamaĵo konserviĝis ĝis nuntempo.
En ĉiuj lokoj, kie ni restis, ni akiris novan scion kaj spertis diversajn emociojn, kion faris ke la ekskurso estis interesa kaj valora.
Sub tiu slogano, la renkontiĝo de esperantistoj okazis la 13-an de marto en la Urba Kultura Centro.
La supra slogano reflektiĝis kaj konfirmiĝis dum la renkontiĝo, kies partoprenantoj estis homoj de “aŭtuna” aĝo- membroj de Centro de Interkultura Edukado. La renkontiĝo estis dediĉita al la fondintino kaj gvidantino de CEM .
SP Halina Komar (1937-2023), kiu multajn jarojn antaŭe tiel difinis tiun etapon de sia vivo post la fino de sia aktiva kariero.
Unu monaton post ŝia morto, ni honorigis ŝian personecon en la klub-renkontiĝo per prezentado de ŝia biografio kaj aktivaĵoj. La multmedia prezentado enhavis informojn pri la nekutima socia aktivulino, la fondinto kaj prezidantino de CEM. La prezentado estis riĉe ilustrita per fotoj kaj fragmentoj de muzik-teatra spektaklo, kiuj konfirmas la belajn ideojn, efektivitaj en projektoj, ankaŭ ŝian impresan kreivecon kaj literaturan kaj artistan talenton.
La pasio de SP. Halina Komar estis Esperanto, per kio ŝi kunligis generaciojn kaj instruis toleremon .Ŝi kapablis krei kontaktojn kaj konvinki homoj al kuna realigigado de projektoj, kies beneficianoj estis precipe grandaj amasoj de senioroj kaj junuloj. Ĉion, kion ŝi faris dum sia vivo ,donis al ŝi ĝojon kaj kontenton, kaj al ricevantoj de ŝiaj agoj malfermadis “fenestron al la mondo”, donis eblecon por akiri sciojn kaj kapablojn, por disvolvgi talentojn kaj interesojn konforme al la slogano “Aŭtuno estas la plej bela viva periodo”. Estas periodo, pri kiu oni devas ĝui …
Por sia ĉiuflanka agado, Halina Komar estis plurfoje honorigita kaj distingita. Inter aliaj, ŝi estis laŭreatino de la Malpola Voĉdono “Ekster stereotipo” – seniora jaro 2008. En 2017 ŝi estis honorigita per la Ordono de Merito de la Pola Respubliko de la prezidento. La Urba Konsilio de Nowy Sącz donis al ŝi Heraldan Ŝildon – Merita por la Urbo de Nowy Sącz.
Ĉiam ridetanta kaj malferma- tiel ni memoros ŝin.
→ Galerio, malfrue Halina Komar
Multmedian prezentaĵon pri la vivo kaj agoj de Halina Komar preparis kaj prezentis Maria Baran, Alicja kaj Janusz Skalscy kaj Jolanta Kieres. Por homoj, kiuj ne konis ŝin persone,ĝi estis emocia “renkontiĝo kun interesa homo”, kaj por tiuj, kiuj konis kaj kunlaboris kun ŝi,ĝi estis “sentimenta vojaĝo en la pasinteco”.
Post la prezentado, en libera kaj gaja etoso, la grupo de 30 klubanoj festis la nomtagojn de solenizantinoj, kiuj estis du Bożeny, kvar Krystyny kaj unu Józefa. Estis koraj deziroj, kantita en la pola kaj Esperanto “cent jaroj- sto lat”, simbolaj rozoj kaj por ĉiuj partoprenantoj riĉa banĝustaĵo preparita de la solenizanintoj.
La kunveno de la 13a de marto restos longe en la memoro de ĉiuj partoprenantoj. Kiam ni renkontiĝas, parolas kaj festas en tiom granda grupo de senioroj, ni ankaŭ realigas la mesaĝon de nia gvidanto “Ni ĝuu ĉiun donacitan tagon kaj ni amu: homojn, bestojn, florojn, arbojn, nubojn en la ĉielo .”. Plenigu nian aŭtunan vivon per diversaj aktivaĵoj por fari ĝin interesa kaj bela .
Maria Baran, tłum. Bożena Kocyk
La programo enhavis prelegon pri la vivo de Lidia Zamenhof, prezentita de Zofia Homoncik en la pola kaj Esperanto, prelegon de la psikologo Krystyna Sochacka pri la disvolviĝo de la homo en adulteco, kaj diskuton pri detaloj rilataj al grupoekskurso al Vrocław.
Lidia Zamenhof, la plej juna filino de Ludoviko Zamenhof, naskiĝis en 1904. Ŝi estis propagandistino kaj instruistino de Esperanto, kaj ankaŭ estis adherantino de la bahaa religio. Tiu monoteisma religio, konsiderata de iuj kiel sektismo, originis en Irano en la 19-a jarcento kaj bezonis lingvon kiel ilon por komunikado. Oni provis kun Esperanto. Lidia aktive laboris en Pollando kaj Usono, de kie ŝi revenis en 1938. Ŝi mortis en la koncentrejo Treblinka en 1942.
La psikologia prelego respondis kelkajn demandojn kaj suscitis reflekton pri la senco de vivo. Moderna scienco forpuŝas stereotipojn, kiel la ideon, ke ni evoluas nur ĝis certa aĝo aŭ ke inteligento malkreskas kun la aĝo. Ni lernis, ke disvolviĝo ne estas nur progreso kaj kresko, sed ankaŭ ŝanĝo aŭ perdo.
Ni ĉiutage observas, ke en adulteco malpliiĝas la spaca imagopovo kaj la vidoprezemeco, kaj okazas ĝenerala malrapideco kaj memora malfaciliĝo, sed ne ĉiam konscias, ke ni gajnas lertecan, spertan, akuratan, persistan, singardan kaj prudentan kvaliton.
La difino kaj plifortigo de la du specoj de saĝeco, praktika saĝeco (saĝeco, sperto, praktika scio) kaj spiritisma saĝeco (distanco al aferoj, homoj, sin mem kaj psika ekvilibro) ebligas pli bone kompreni sin kaj la mondon, kaj ankaŭ malkovri la senson de vivo, por rigardi sin kun akcepto kaj toleremo, kio donas tiom bezonatan internan paco.
Estas tre malfacile akcepti, ke Halina Komar – la fondinto kaj estro de nia Asocio – forpasis por ĉiam hieraŭ, la 14-an de februaro. La tuta esperantista medio restas en malĝoja stato kaj funebrigas ŝin. Halina Komar dediĉis multajn jarojn de sia vivo al laboro por aliaj homoj. Ŝi agis en la loka medio en la regiono de Nowy Sącz, en la tuta lando kaj en multaj eŭropaj organizoj. Ŝi havis grandiozajn ideojn, kiujn ŝi realigis per sia laboro en grandaj eventoj.
En ŝia laboro dominiis projektoj, en kiuj partoprenis grandaj sociaj grupoj, precipe maljunuloj. La plej granda pasio de Halina estis Esperanto. Per Esperanto ŝi unuigis homojn, instruis amikecon, fratecon, montris la mondon kaj promocis la regionon de Nowy Sącz. Pro sia laboro ŝi ricevis multajn meritmedalojn kaj distingaĵojn, interalie en 2017 la Ora Kruco de Merito.
Halina Komar restos en niaj memoroj kaj koroj kiel nekutima homo kaj amiko. Ni adiaŭos ŝin vendrede, la 17-an de februaro en la ĉapelo de la tombejo en Biegonice je la 10.30 matene.
Ripozu en paco!
Sekva kluba renkontiĝo de Interkultura Eduka Centro membroj okazis. Tio estis ankoraŭ la Kristnaska periodo do ne mankis Novjaraj akcentoj. En la ĉambra etoso en MOK la esperantisoj kantis kristnaskajn pastoralojn en Esperanto kaj en la pola lingvo. La teatra grupo „Gwiazdeczki”, funkcianta ĉe SUTW, en kiu superas membrinoj de nia asoco prezentis belan kristnaskan spektaklon kaj bondeziris.
Ilin antaŭis la informo pri la eminenta esperantisto Ludoviko Zaleski-Zamenhof. La figuro de Ludoviko Zalewski – Zamenhof (la nepo de Ludoviko Zamenhof) priskribis Wanda Śmigielska.
La plej intresa, pli longa ol unu horo, punkto de la programo estis la prelego de unu el niaj membroj, emerita maristo – Chiefa Eng. Jarosława Szewczyka pri epizodoj el lia marista vivo komencante de Mara Akademio en Szczecin. Gvida motivo estis la historio de la pasaĝera ŝipo/pramo HSC (High Speed Craft) Boomerang de ĝia naskiĝo en Aŭstralio en 1996 ĝis la fino de ĝia ekzisto en Venesuelo en 2018. Tiu ĉi ŝipo determinis en tia tempo, la plej modernajn trendojn en rapida pasaĝera transporto kaj estis la fiero de Pola Komerca Marino. Ni spektis mallongajn filmojn, ĉefe el Aŭstralio pri elektitaj maraj temoj inkluzivitaj la elementojn de Aborigena kulturo, historion de maraj kutimoj kaj ĉio muzike priilustrita per “kubrikaj” kantoj kaj belaj ŝantoj.
Ni ankaŭ havis la edukan elementon, nome la kurta lekcio de Bożena Kocyk priparolantaj metodojn uzatajn en adulta edukado, precipe “blended method”.
La renkontiĝo kun la riĉa programo estis ankaŭ la ŝanso al liberaj konversacioj ĉe kuko kaj kafo. La partoprenantoj de la renkontiĝo dankas al tiuj, kiuj prepares siajn prezentadojn.
En la tago 6.12.2023 en Urba Kultura Centro en Nowy Sącz okazis solena renkonto de Interkultura Eduka Centro membroj por ke celebru 163 datrevenon de Ludwik Zamenhof naskiĝo. Tio estis unu el multaj kunvenoj en tiu-ĉi tempo organizataj en Pollando kaj en la tuta mondo dediĉitaj al Esperanto.
Pri tio , kiom multe da ili kaj kiel organizataj, oni sciigas el la portalo „Eventa Servo” kie estas publikigitaj tre interesajn informojn pri esperanta movado. Nia renkonto ankaŭ estis tie priskribita. En la programo troviĝis:
- bonveno kaj prelego de la nova prezidantino Bożeny Kocyk pri historio kaj rolo de Esperanto kaj la angla en la nuntempa mondo,
- historio de Esperanto en Nowy Sącz antaŭ la milito prezentita de Jolanta Kieres baze de memoraĵoj de M.Kostecki,
- historio de Esperanto post la milito prezentita de Krystyna Stendera , la filino de multjara aktivulino de la loka esperanta asocio,
- mallonga historio de CEM prezentita de Maria Baran,
- monodramo „Doktoro Esperanto” skribita de la italo Mario Mieliucci ekstraordinare ludata de Helena Biskup,
- minisceno en Esperanto prilaborita de niaj koleginoj el Jolanta Kieres grupo,
- Roman Dobrzyński filmo pri 72 Universala Kongreso en Varsovio.
La celebrado daŭris kelkajn horojn do estis etmanĝaĵoj. toastoj kaj bongusta torto en esperantaj koloroj.
Notojn skribis kaj filmeton rekordis la redaktoro de la loka gazeto „Sądeczanin Info”.
Bożena Kocyk
Eskapo el maljuna aĝo al Esperanto
Tre interesa evento okazis al membroj de Centro de Interkultura Edukado en Nowy Sącz. Ĝi realiĝis danke al sukcesa Erasmus+ projekto „Eskapo el maljuna aĝo al Esperanto”, preparita de Halina Komar , kiu bedaŭrinde pro serioza malsano ne povis efektivigi ĝin.
La titola ideo estas sufiĉe vasta do ebligis por partoprenantoj edukiĝi, turismi kaj moviĝi favore por ilia sano.
Por atingi la celojn de tiu-ĉi ideo, ni organizis kursojn surloke en Nowy Sącz kaj en junio 2022, 2-semajnan vojaĝon de 30 persona grupo al Herzberg am Harz.
La intensa , enkonduka kunlaboro de la estraro de CEM (Maria Baran, Maria Janisz, Jolanta Kieres, Bożena Kocyk) kun Peter Zilvar kaj Zsofia Korody el Sudharza Esperanto Centro en Herzberg formis la interesan kaj riĉan programon .
Por komencantoj ni preparis „miksitan” kurson de Esperanto , dum kiu oni uzas retan-ĉeestan formon de lernado. Por helpi apliki interreton kursantoj havis metiejojn pri la komputila uzado de vortaroj, lingvaj ekzercoj kaj utilaj aplikaĵoj . Konversacioj en la angla por la parto de la grupo helpis dum la komunikado en unu el la hoteloj, gvidataj de nederlandanoj.
Longa distanco al Esperanto-urbo permesis al ni halti survoje kaj viziti interesajn , historiajn objektojn . En la pola Malsupra Silezio ni vidis la kastelon Moszna , urbodomon kaj ekzekutistan sidejon en Paczków. Poste ni vizitis monumentan palacon de Marianna Orańska en Kamieniec Ząbkowicki. La nederlanda princino heredis ĝin en la jaro1837 de Hohenzollern familo.
En Wambierzyce , krom viziti bazilikon ni promenis laŭ la interesa Krucvojo, bele lokita sur la loka deklivo. Precipe admirinda estis postcisteriana, abateja komplekso en Krzeszów . La barokstila, riĉe ornamita baziliko havas multe da pentraĵoj de Wellman nomata Rafaelo aŭ Rembrandto de Malsupra Silezio.
Preskaŭ sur nia vojo, sude de Drezno, troviĝas Saksona Svislando, kie valoris viziti kastelon Pillnitz , kiu iomette similas ĉinan pagodon. Tie du aliaj objektoj kaptis nian atenton: la gondolo de Augusto la 2-a Forta kaj 200-jara arbo kamelio , speciale protektata vintre kontraŭ frosto per moviĝanta , grandega vintrokovrejo . Proksime impresis nin fortikaĵo Konigstein
En Sieber, kie ni tranoktadis en Zum-Pass kaj Iris hoteloj Peter montris al ni Malgrandan Nederlandon.La grupo de nederlandanoj translokiĝis tien kaj metis ĉe la domoj siajn simbolojn .
De la monto Grosse Knollen (687 m), kien ni grimpis dum la unua posttagmezo ni observis milinojn da sekaj arboj. Nia helpanto kaj akompananto , la nederlandano Andris klarigis , ke pro sekeco kaj insektoj ili devas esti forigitaj el la Nacia Parko.
Matene Zsofia Korody instruis Esperanton al la grupo. Ambaŭ flankoj estis ege kontentaj: Zsofia pro entuziasmaj kaj diligentaj lernantoj kaj ili pro la perfekta, profesia instruistino.
La plej grava momento de nia restado estis oficjala akcepto en Kavalira Salono de Wolf Kastelo fare de la urbestro Kristoforo Wagner kaj publika inaŭguro de amikectabulo kun la ĉeesto de la urbestro kaj membroj de la du asocioj.
La ideon de stabila , daŭra signo de nia komuna agado sufloris al ni germanajn esperantistojn . Franciszek Palka, konata en nia regiono skulptanto, skulptis, en rustika stilo, la lignan palison .Ĝi tre plaĉis al ĉiuj kaj bone prezentiĝas en la parko Domeypark sur la verda , herba fono. La nombroj sur brakoj de la paliso signifas la distancon de Herzberg al Nowy Sącz kaj al la partnera, pola urbo Góra . Krome la urbestro malantaŭ la paliso muntis priskribon de la evento .
En Esperanta Centra Ĝardeno ni gustumis la veran, hungaran gulaŝon . Du nereĝistaraj lokaj asocioj :Futurateliero kaj Juesseehilfe regalis nin per bongustaj kukoj kaj instruis, kiel ludi bulojn , kiujn ni poste ricevis kiel donacoj.
Muzikaj elementoj ne mankis . Instruisto pri antikvaj, unikaj instrumentoj alportis tamburinojn kaj ni sekvis lin batante ilin laŭ la ritmo. La sama instruisto estras blovorkestron, kiu ludas per longaj tuboj , specoj de malnovaj, popolaj trumpetoj.
Dume ni vizitis la ĉirkaŭaĵon: la ruinoj de Citadele Schwarzfeld, norvegstilan, lignan preĝejon kiu rememorigas la templon Wang en Karpacz , Osterode, kie sur la marketplaco troviĝas ruĝaj trabamuraj domoj.
Pri tre malnovaj historiaj, lokaj eventoj ni aŭskultis en Reĝa Pallatium en Goslar, la romanika kortego fondita ĉe la komenco de XI jarcento. La kastelo famas pri la trono de Federiko Barbarossa (1150-1190).
Kontraŭe en Getingo . Laŭ ĝiaj stratoj en nova epoko promenadis sciencaj famuloj . En fama Georgo Augusto Universitato studis 44 nobelpremiitojn . Krom la universito tie ekzistas la mondfama Max Planck Instituto. Kunligita kun Getingo estis ekzemple la pola historiicisto Szymon Askenazy, matematikisto Hugo Steinhaus , kriptaĵisto de Enigma Marian Rejewski kaj Oppenheimer -kreinto de atombombo.
En la Harzmontara regiono troviĝas kuracloko Bad Lautenberg iom simila al la pola Krynica. La lasta ekskurso en la ĉirkaŭaĵo estis al Duderstadt . Tie oni povas admiri preskaŭ 600 trabamurajn , multkolorajn brikdomojn . La plej malnova en Germanio trabamura urbodomo , ankaŭ estas vera unikaĵo . En la centro turistoj trovos la domon de Goethe , nun hotelo.
Revenante ni haltigis en Dresdeno. Nur kelkajn monumentojn ni kapablis vidi. Oni ne povas preterlasi la preĝejon Frauenkirche , Operejon kaj Galerion de Malnovaj Majstroj samtempe, kiel la luterana Preĝejo de Paco en Świdnica -europa raraĵo el 1657- jaro.
Plenaj de intrtesaj travivaĵoj ni nun fervore planas novajn , Esperantajn , kulturajn kaj turismajn aktivaĵojn.
Bożena Kocyk
Novjaraj Bondeziroj
